انتشار : ۲۱ آبان , ۱۴۰۰
تاریخ باستان پر است از رمز و راز. در میان همه اسرار و شگفتی های دوران هخامنشی، شیوه تدفین و آرامگاه های آن دوران بسیار قابل توجه و تامل است. به جز آرامگاه کوروش، بنیانگذار امپراتوری هخامنشی که در پاسارگاد و به شکل منحصربفردی به صورت اتاقکی ساخته شده است، دیگر شاهان هخامنشی دارای آرامگاههای مشابه ای هستند که همه از آرامگاه داریوش اول الگوبرداری شده است. در واقع این داریوش بزرگ بود که شیوه جدیدی از ساخت آرامگاه را به وجود آورد که به شکل گوردخمه ای و چلیپا یا صلیبی شکل در بالای صخره و کوه تراشیده می شد و آرامگاه 6 شاه هخامنشی را به این شکل می توان یافت، ارامگاه داریوش اول، خشایار شاه، اردشیر اول و داریوش دوم در نقش رستم و ارامگاه اردشیردوم و سوم و همچنین آرامگاه نیمه تمام داریوش سوم در تخت جمشید قرار دارند.
در این مطلب از شیدرخ تراول به شیوه تدفین و سبک معماری آرامگاه اردشیر سوم در تخت جمشید می پردازیم.
آرامگاه اردشیر سوم هخامنشی کجاست؟
آرامگاه اردشیر سوم در تخت جمشید، شمال شرقی چاه سنگی و در مقابل کاخ صدستون قرار دارد. این آرامگاه در ارتفاع 40 متری در دل کوه مهر یا رحمت تراشیده شده است. برخلاف آرامگاه های موجود در نقش رستم که به صورت یک چلیپا یا صلیب کامل هستند، آرامگاههای اردشیر دوم و سوم در تخت جمشید به شکل یک چلیپای شکسته یا صلیب ناقص تراشیده شده اند. آرامگاه اردشیر سوم بر سکویی چند پله ای ساخته شده که این سکو را با چیدن سنگ های بزرگ و کوچک بنا کرده اند و برای اتصال سنگها از هیچ ملاطی استفاده نشده است. درون آرامگاه نیز چند تابوت وجود دارد
نحوه تدفین در زمان هخامنشی
نگرش مذهبی انسان در فلات ایران، منجر به بوجود آمدن آیین میترائیسم و تقسیم بندی خدایان به خیر و شر بود. خورشید که مهم ترین خدا به حساب می آمد، در ایران با نماد چلیپا یا صلیب شکسته نشان داده میشد که در قدیمی ترین سفالینه های هزاره چهارم قبل از میلاد وجود داشته و دلیلی برای تدفین مردگان رو به شرق و خورشید دارد. این تدفین ها بعضا درون خمره های بزرگ و یا در بلندی ها و کوه ها، با تفکر مقدس بودن چهار عنصر اصلی آب،خاک، آتش و باد صورت می گرفته است. آنها اعتقاد داشتند که جسد با فاسد شدن شیطانی می شود پس نباید با این چهار عنصر، تماس مستقیم داشته باشد. در دوره های مختلف، این روش ها با کمی تغییر ادامه داشت تا این که در زمان هخامنشیان، داریوش روش جدیدی را ابداع کرد.
معماری و جزییات آرامگاه های هخامنشی
حجاری مقابر به شکل چلیپا یا صلیب شکسته با 23 متر ارتفاع و 10.90 متر پهنا است. آرامگاه داریوش به الگوی اولیه ساخت مقابر دیگر شاهان هخامنشی تبدیل شد. آرامگاه های هخامنشیان جلوه ویژه ای از تمدن آنان را داراست و همچنین نمایانگر سبک های حجاری در چند دوره حکومت آنان می باشد. در آرامگاه خشایار اوج هنر حجاری به چشم می خورد که در واقع هر آرامگاه، تکرار دیگری با الگو گرفتن از آرامگاه داریوش است. در آرامگاه داریوش شاه با قامتی 2.7 متر روی پلکانی سه پله ای ایستاده و دست راست خود را به سمت آسمان بلند کرده و در دست چپ کمانی دارد که اسلحه ما ایرانیان بوده است. در وسط فروهری دیده می شود که صورت آن رو به صورت شاه است و در گوشه سمت راست، در قسمت بالا دایره ای به چشم می خورد. در زیر آن، آتشدان مقدس قرار گرفته که مشخص میکند مراسم در شب برگزار می شده است. این نظریه وجود دارد که مراسم در روز برگزار نمی شده چون در ایران باستان، نور خورشید نباید به طور مستقیم با آتش مقدس تماس داشته باشد. این اعتقاد بر معماری آتشکده ها تاثیر داشت که در کعبه زرتشت هم به چشم می خورد و پنجره ها سیاه رنگ و کور می باشند. زیر پای شاه تخت روانی قرار گرفته که به اورنگ معروف است. سر شیر در دو طرف بالای تخت و پای شیر در قسمت پایین آن تزئین شده که نشان از قدرت شاهان هخامنشی است. تخت را نمایندگان کشورهای تابع امپراطوری یا همان اورنگ داران حمل می کنند و این خود، گستردگی و تنوع نژادی و انسانی امپراطوری را نشان می دهد که آن را از روی پوشش و لباسشان نیز می توان تشخیص داد.
وجود نقش اورنگ بران در آرامگاه های موجود در تخت جمشید باعث شد که بعد از سرودن شاهنامه مردم عام، پارسه یا پرسپولیس را تخت جمشید بنامند زیرا در شاهنامه، جمشید شاه اسطوره ای را ملل تابعش به روی تخت می گذاشتند و می چرخاندند. در اطراف پایه های تخت، یاران نزدیک شاه ایستاده اند که به نیزه داران یا جان فداها معروفند. زیر پای ملل تابع، نقوش سقف های هخامنشی که به صورت نیم رخ حجاری شده است، به چشم میخورد که ما را با شیوه معماری سقف های هخامنشی آشنا میکند. ستون و سرستون ها زیبایی دوچندانی به بنا داده است. وسط آرامگاه دربی وجود دارد که شبیه به درب کاخ های هخامنشی در تخت جمشید است. درون هر آرامگاه چند تابوت وجود دارد.
درباره اردشیر سوم هخامنشی
اردشیر سوم، پسر اردشیر دوم یازدهمین پادشاه امپراتوری هخامنشی است که از سل 423 تا 404 پیش از میلاد حکومت می کرده و بنیانگذار دودمان سی و یکم مصر بود. در زمان او مصر که پس از 60 سال از قلمرو شاهنشاهی هخامنشی جدا شده بود، بازپس گرفته شد و به خاک ایران ملحق شد.
تور مرمت تخت جمشید شیدرخ تراول
سوالات و نظرات خود را درباره این مطلب با ما به اشتراک بگذارید
عضویت در خبرنامه شیدرخ تراول
مطالب مرتبط و خواندنی امروز:
