انتشار : ۲۶ شهریور , ۱۴۰۰
قلعه مورچه خورت یکی از جاذبه های تاریخی استان اصفهان در شاهین شهر است که با معماری زیبا و ارزشمند اسلامی خودنمایی می کند. قدمت قلعه مورچه خورت به قرن نهم هجری قمری می رسد و پس از ارگ بم، بزرگ ترین ارگ مسکونی ایران محسوب می شود. این قلعه با شاخصه ها و زیبایی هایی که دارد در فهرست آثار ملی ایران نیز به ثبت رسیده است. در ادامه با شیدرخ تراول همراه باشید تا این قلعه تاریخی را بیشتر بشناسید.
رزرو بلیط و هتل دلخواه خود را از شیدرخ تراول بخواهید.
تاریخچه قلعه مورچه خورت
کارشناسان بر این باورند که پیشینه قلعه مورچه خورت اصفهان به قرن نهم هجری قمری باز می گردد. البته به گفته برخی سن این قلعه به زمان قبل از صفویان می رسد. با این تفاسیر تاریخ دقیق قلعه مورچه خورت که از جمله بناهای اسلامی محسوب می شود به درستی مشخص نیست. یکی از دلایل شهرت مورچه خورت، جنگ پیروزمندانه نادرشاه افشار با افغان های متجاوز در سال ١١٤٢ هجری قمری در این منطقه است که افشاریان پس از در هم کوبیدن سپاه افغان در مهمان دوست دامغان و فرار آنان به سمت جنوب، آنها را تعقیب کردند و در مورچه خورت اصفهان با پیوستن سپاهی از مردم اصفهان به نادر، افغان را در هم شکستند و سر اشرف افغان را از دروازه قلعه مورچه خورت آویزان کردند.
طبق روایت "جهان گشای نادری" مردم اصفهان پس از شنیدن خبر پیروزی نادر، به افغان های مستقر در اصفهان حمله کردند و با اتحاد توانستند به حکومت و فجایع چند ساله آنان پایان دهند. در رابطه با همین موضوع، "لارنس لاکهارت" نیز در کتاب ایران باستان تا قرن ١٨ می نویسد: "اصفهانی هایی که از مرده افغان ها هم هراس داشتند با شنیدن خبر پیروزی نادر با شجاعت بر افغان های داخل شهر و سربازان اوتورخان، حاکم افغانی اصفهان حمله ور شدند و از کشته افغان ها پشته ساختند. سپس غنایم و توپ های اشرف افغان را به میدان شاهی اصفهان آوردند و همراه سربازان افشاری چند روز به شادی و بزم و رقص پرداختند.
معرفی بخش های مختلف قلعه مورچه خورت
قلعه مورچه خورت بزرگترین سکونت گاه بشری بعد از ارگ بم محسوب می شود که این خود دلیلی است بر شهرت بیشتر این بنای شکوهمند تاریخی. به محض ورود به این قلعه، هشت برج دیده بانی نظر شما را جلب خواهد کرد. این هشت برج که دور تا دور قلعه ساخته شده در گذشته به منظور مراقبت از ارگ استفاده می شده اند. از ویژگی های دیگر قلعه مورچه خورت می توان به کوچه های تو در تویی اشاره کرد که سال ها پیش میزبان بازارها و دکان های پر رونقی بودند که دیگر اثری از آنها نیست. از جاذبه های جالب و دیدنی دیگر این ارگ می توان به امام زاده ای با گنبد فیروزه ای و مسجد اشاره کرد. بعد از گذر از امامزاده به ساباطی می رسیم که فضایی است برای آنان که در گرمای طاقت فرسای کویر به دنبال پناهی برای خنک شدن هستند. معابر این قلعه وسیع با داشتن ساباط های متعدد و پر پیچ و خم فراوان، علاوه بر فراهم آوردن دسترسی به فضاها، قلعه را در مقابل هر گونه نفوذ بیگانگان به عمق بافت مسکونی محافظت می کند.
قوس ها و طاق های زیبای خشتی و سرچین های آجری زیبا بر سر دیوارها، همراه با پنجره های دیده بانی در ارتفاع ٥ متری، تصاویری بکر از شکوه تاریخی این قلعه مقاوم و تاریخ ساز به نمایش گذاشته است.
ایرانیان از دیرباز با هوش و ذکاوت و همچنین خیراندیشی بناهای مورد استفاده مردم را به گونه ای می ساختند که برای عموم قابل دسترسی باشد. این موضوع در مورد قلعه مورچه خورت نیز صدق می کند چراکه بازار اصلی به همره مغازه ها در کنار حمام های زنانه و مردانه که در عین سادگی، اهمیت بهداشت ایرانیان را به اثبات می رساند، ساخته شده اند. همچنین فضاهای مذهبی همچون مسجد و حسینیه در جنوب قلعه قرار گرفته اند که علاوه بر تعریف محدوده مسکونی، باعث ارزشمند شدن نظامی آن گردیده اند.
آمارها حاکی از آنند که در سال ١٣٥٣، تعداد ٢٥ خانوار در این قلعه سکونت داشته اند که عدم رسیدگی و نبود امکانات در برآورده شدن نیازهای اولیه زندگیشان، سبب کوچ آنها و متروک شدن قلعه گردیده. این قلعه تاریخی و ارزشمند متاسفانه امروزه میزبان وحوش و خانه حشرات و خزندگان شده است.
سوالات و نظرات خود را درباره این مطلب با ما به اشتراک بگذارید.
عضویت در خبرنامه شیدرخ
مطالب مرتبط و خواندنی امروز:
آیا به برج خاموشان یزد رفته اید؟
