نارین قلعه میبد

شهر میبد در استان یزد یکی از کهن ترین شهرهای ایران است که قدمتی چندین هزار ساله دارد. این شهر به دلیل بافت تاریخی شهری و چندین اثر ارزشمند باستانی می باشد که معروف ترین آن نارین قلعه است. در ادامه این مطلب این قلعه تاریخی را به شما معرفی می کنیم.

تماس با کارشناسان تور 

معرفی نارین قلعه میبد

نارین قلعه یکی از جاذبه های تاریخی شهر میبد در استان یزد است که حدفاصل جاده ری به کرمان، 50 کیلومتری شمال غرب شهر یزد، بر روی تپه ای با ارتفاع 25 متر با شیب کم از قسمت جنوب به شمال قرار گرفته است.

به این قلعه نام های دیگری چون "کهن دژ" ، "نارنج قلعه" و"دژ دالان" نیز اطلاق می شود. نارین قلعه زمانی شاکله اصلی شهر میبد بوده و ساختار آن شبیه به ارگ بم است و بعد از ارگ بم، نارین قلعه بزرگترین شهر خشتی ایران محسوب می شود.

پیشینه تاریخی نارین قلعه

با توجه به تحقیقات و کاوش های باستان شناسی که در زمان مرمت نارین قلعه انجام شده و آثارکشف شده در این محل، قدمت این بنای تاریخی را از اواخر هزاره چهارم تا اواسط هزاره سوم قبل از میلاد تخمین زده اند. با توجه به کاوش ها در لایه های زیرین قلعه و مطالعه بر روی حصار و بارو و کشف سکه ها، مهرها و کتیبه پهلوی، زمان ساخت این قلعه را به دوران ساسانیان نسبت می دهند.

نخستین تاریخ نویس یزد، جعفری در قرن هشتم هجری، ساخت نارین قلعه را به سلیمان نبی نسبت داده و با ذکر داستان افسانه ای علت ساخت این قلعه توسط سلیمان نبی را پنهان کردن گنج وی بیان کرده است.

در دوران اسلامی، این قلعه کماکان مورد استفاده قرار می گرفته و مکانی مستحکم و غیر قابل نفوذ در مقابل دشمنان و بیگانگان بوده است. در اوایل ظهور اسلام این قلعه مسکونی بوده و بخش هایی از معماری قرن چهار و پنجم هجری قمری در مجموعه قابل مشاهده است. به نظر می رسد عملیات تعمیر، بازسازی، مرمت و ساخت قلعه در دوران حکومت آل مظفر به پایان رسیده است. از جمله این بازسازی ها در بخش شاه نشین، مردم نشین، برج و باروها و خندق قابل مشاهده است. گرچه این مرمت ها و بازسازی ها باشتاب صورت گرفته و اقدامات غیر اصولی در استحکام صورت گرفته است.

در سال 1340 ه.ش ورودی و حصار و باروی جنوبی و غربی نارین قلعه را جهت احداث خیابان خط میان و فلکه تخریب کردند. سال 1363 هم جهت فعالیت های عمومی، قسمت وسیعی از بخش مردم نشین قلعه از بین برده شد.

معماری نارین قلعه

نارین قلعه با قرارگیری بر روی تپه ای مرتفع به تمام شهرستان میبد و اطراف آن اشراف دارد. این قلعه در 5 طبقه بر لبه افتادگی یا تراس رسی قرار گرفته است که باعث شده شکل زمین روی معماری آن تاثیر بگذارد. پلان نارین قلعه بیضی نامنظم است و راههای ارتباطی آن به صورت حلزونی ساخته شده است و طبقات قلعه را به هم مرتبط کرده است. دورتا دورقلعه، خندقی عمیق و عریض وجود داشته . هسته اصلی قلعه از سه بخش حاکم نشین، لشکرنشین و مردم نشین تشکیل شده و تمام قسمت ها از بیرون و داخل توسط حصارهای تو در تو محافظت می شده اند. ارتفاع قلعه از کف خندق تا بالای بخش حاکم نشین تقریبا 25 متر است. نارین قلعه 4 برج و باروی گرد داشته که در حال حاضر تنها بخش مرکزی آن باقی مانده است.

در نارین قلعه، راههایی به صورت شبکه ای در زیرزمین جهت ارتباط با کل شهر وجود داشته و از طریق عبور از آنها در مواقع لزوم، آب و غذای درون قلعه تامین می شده. این راهها کمک بزرگی به غیرقابل نفوذ بودن قلعه می کرده اند.

در واقع می توان گفت نارین قلعه از دو بخش بالایی و پایینی تشکیل شده که در بخش پایینی خسارات و خرابی های زیادی صورت گرفته. این بخش شامل بخش مردم نشین، مسجد، حمام، گذرگاه ها و دیگر بخش ها بوده که امروزه اثری از آنها باقی نمانده است. بخش بالایی که به حاکم نشین معروف است، دارای عمارات و بناهایی با سه طبقه بوده که از دربند سوم شروع و با حرکتی حلزونی شکل در بخش شاه نشین پایان می یابد.

نور تامین شده فضاهای سرپوشیده ب صورت سوراخ هایی که به عنوان روزنه در بخش های بالایی دیوارها قرار گرفته اند، ایجاد می شود.

مسیر دسترسی به نارین قلعه

شهر میبد در 52 کیلومتری یزد قرار گرفته، بعد از ورود به شهر میبد به میدان شهرداری بروید و سپس به خیابان امام خمینی وارد شوید. برج های این دژ بلند مشخص هستند.

برای اطلاع از تورهای یزد اینجا کلیک کنید

سوالات و نظرات خود را درباره این مطلب با ما به اشتراک بگذارید

عضویت در خبرنامه شیدرخ تراول

مطالب مرتبط و خواندنی امروز

شهر باستانی میبد را می شناسید؟

یزد سرزمین خشت ها و بادگیرها