قلعه والی ایلام

ایلام شهری زیبا در غرب ایران است که در ارتفاعات، بر روی تپه ای جای گرفته و آب و هوای معتدل بهاری و کوهستانی دارد. ایلام در دوران قاجار به پشتکوه معروف بوده و یک اقامتگاه تابستانی برای والی وقت بوده است. در این مطلب از شیدرخ تراول می خواهیم با قلعه والی ایلام آشنا شویم.

تماس با کارشناسان تور

معرفی قلعه والی

قلعه والی، یکی از بناهای تاریخی ایلام است که دردشت میان کوهی و در بالای تپه چگا میرک ( خیابان پاسداران امروزی) قرار دارد. این قلعه یادگاری از زمان قاجار است و اکنون مورد بازسازی قرار گرفته و موزه مردم شناسی ایلام است. این اثر در سال 1376 بع عنوان آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

تاریخچه قلعه والی

قلعه والی در سال 1326 هجری قمری به دستور غلامرضا خان والی در محله ای به نام "حسین آباد فیلی" که به "ده بالا" مشهور بود، ساخته شد. قلعه در زمینی با مساحت 2500 مترمربع و برای اقامت غلامرضاخان والی در فصل تابستان ساخته شده بود. غلامرضا خان والی در سال 1281 قمری در زمان حیات پدرش، یاغیان را شکست داد و سرزمین آنها را فتح کرد و لقب فتح السلطان از سوی ناصرالدین شاه قاجار به او داده شد. در جریان جنگ جهانی اول و بی نظمی های حاصل از آن، منطقه پشتکوه از دست دشمنان در امان ماند و تحت مدیریت غلامرضاخان والی به شرایط عادی ادامه داد، در صورتی که سایر مناطق غرب دچار ویرانی بود.

بعد از اتمام ساخت قلعه والی، غلامرضاخان دستور داد تا کتیبه ای به طول 180 سانتی متر به خط نستعلیق نوشته و بر سردر ورودی قلعه نصب کنند. ولی در جریان جنگ تحمیلی این کتیبه سقوط کرد و اکنون در بخش دیگری از قلعه نگهداری می شود.

معماری قلعه والی

زیربنای قلعه والی حدود 1500 مترمربع است. قلعه دارای یک حیاط مرکزی که از سه جهت توسط قلعه احاطه شده است. آب قلعه توسط چشمه بی بی تامین می شده و با تنبوشه به حیاط مرکزی قلعه منتقل می شده. اما در حال حاضر آب این چشمه خشک و کم آباد شده و در بازسازی بنا با اجرای آب لوله کشی، به صورت نمادین، کاربری این قسمت را حفظ کرده اند.

عمده مصالح به کار رفته در ساخت قلعه والی، شامل آجر، گچ، کاشی، چوب و سنگ است. قلعه دارای سه در ورودی در قسمت شرق، غرب و جنوب است که در اصلی در قسمت جنوبی است و دیگر درها خصوصی بوده است. ورودی قلعه والی یادآور بناهای یونانی است و دو ورودی دیگر با راهروهایی سرپوشیده به حیاط متصل می شدند، این راهروها کاربری خصوصی داشتند و برای عبور مهمانان قلعه استفاه می شدند.

از ویژگی های بارز قلعه والی می توان به نرده های مشبک آجری به رنگ فیروزه ای، تراس های سرپوشیده همراه با شیشه های رنگی، اورسی ها، ستون های مدور، سرستون های نقاشی شده ایوان، قوس های کمانی و تزیینی و کاربندی بالای آن با کاشی های رنگی، درختان کهنسال کاج و حوض مستطیل شکل اشاره کرد.

قلعه والی دو برج نگهبانی دارد که در قسمت شمال شرقی و شمال غربی قرار دارند. قلعه والی در مجموع 5 اتاق کوچک، 20 اتاق بزرگ، 4 ایوان و 2 تراس کوچک دارد.

ضلع شمالی قلعه والی، قسمت شاه نشین بوده که بزرگتر از بقیه اتاق هاست. در وسط شاه نشین نیز یک حوض کوچک از مرمر وجود دارد. بیشتر اتاق های قلعه به صورت تو در تودر بنا شده اند.

بازسازی و مرمت قلعه والی

در زمان وقوع جنگ تحمیلی، بخش کوچکی از بنا تخریب شد و در سال 1367 تا 1369 مرمت شد. در طی مرمت، سعی شد که ارزش های تاریخی بنا حفظ گردد. اکنون این بنا به عنوان موزه مردم شناسی فعالیت می کند. این موزه در سال 2385 راه اندازی شد که معرف آداب، سنت ها و فرهنگ و شخصیت های سیاسی و فرهنگی است.

سوالات و نظرات خود را درباره این مطلب با ما به اشتراک بگذارید

عضویت در خبرنامه شیدرخ تراول