انتشار : ۱۱ خرداد , ۱۴۰۰
کشور پهناور ایران با شرایط آب و هوایی متنوع و خاک حاصلخیز گنجینه ای از انواع مختلف گیاهان و گلهای زیبا و نادر است.
از دیرباز ایرانیان به گل و گیاه اهمیت زیادی می دادند و همواره نقش گل در تزیین بناها، نقش برجسته ها، فرش و صنایع دستی وجود داشته است. ایرانیان باستان با ساختن باغهای بزرگ و با کاشتن گلهای رنگارنگ ، دشتی از گلها را همیشه نزدیک خود نگه می داشتند. اگر به نقش برجسته های تخت جمشید نگاهی بیندازیم ، در هر گوشه از آن و در دستهای مردمان پارس تصویر گل نیلوفر حک شده است و این نشان از علاقه ی ایرانیان باستان به گل بوده است.
در ایران از میان گونه های زیاد گل ، گلهایی هستند که اهمیت بیشتری دارند و گلهای ملی ایران محسوب می شوند و هرکدام نشانه و نماد ویژه ای دارند مانند گل نرگس، گل محمدی، گل نیلوفر و..... اما گلهایی هستند که علاوه بر اهمیت ملی آنها، بسیار نادر هستند و تنها در ایران و در یک دوره کوتاه در سال می توان آنها را از نزدیک مشاهده کرد. یکی از این گلها لاله واژگون است.
بر اساس اسناد تاریخی که وجود دارد این نوع گل در دوران باستان نیز مورد اهمیت بوده و نقش لاله واژگون در سرستونهای ساسانی در طاق بستان کنار نقش پادشاه ساسانی حک شده است.
لاله های واژگون گلهای کمیابی هستند که به گل افسانه ای ایران نیز شهرت دارند و در اواسط فصل بهار در دامنه کوههای زاگرس می رویند. این گل برای اولین بار در قرن ۱۶ مورد توجه گیاه شناسان اروپایی قرار گرفت و توسط جهانگردان اروپایی به قسطنطنیه برده شد. سپس بوس بکیوس، سفیر امپراتور روم بذر این گل را از قسطنطنیه به وین منتقل کرد و در باغ های خاندان سلطنتی و ثروتمندان پرورش یافت.
ویژگی های لاله واژگون
گلبرگ های لاله واژگون از انتهای ساقه برگشته و به سمت پایین خم شده و به همین دلیل به آن لاله واژگون می گویند.گل لاله واژگون یک نوع گیاه به شمار نمی رود بلکه نام خانواده ای از گیاهان با 140 گونه مختلف است. این گیاهان از خانواده سوسن یا لیلی محسوب می شوند. لاله واژگون از گیاهان پیازدار و چندساله است که در ارتفاعات بالای 1500 متری و در میان دامنه های سنگلاخی و صخره ای رشد می کند. این گل در برابر سرما مقاوم است و تا حدود 20 درجه را تحمل می کند و حداکثر ارتفاع آن 120 سانتی متر است.
لاله واژگون به رنگ های قرمز، نارنجی،سفید و زرد یافت می شود. گونه زرد کم رنگ مایل به لیمویی در ایران با عنوان گل زاگرسی شناخته می شود.
وجه تسمیه لاله واژگون
مردم محلی نامهای دیگری نیز به این گل می دهند مثل لاله اندوهگین، لاله نگونسار، گل سربه زیر، تاج قیصر، "اشک سیاوش" و "اشک مریم" که هرکدام مربوط به داستان ها و روایتهای اسطوره ای و قدیمی است.
نامگذاری "اشک سیاوش" ، مربوط به داستان افسانه ای پهلوان اسطوره ای ایران باستان است. داستانی که در شاهنامه فردوسی آمده است؛ در این داستان وقتی افراسیاب گلوی سیاوش را برید و خون او به ناحق بر زمین ریخت، گل لاله سرخ رنگی که شاهد این اتفاق بود سر به زیر انداخت و بر بی گناهی سیاوش گریست و از آن پس این گل همچنان سر به زیر انداخته و مشغول گریستن است.
چو سرو سیاوش نگونسار دید
سراپرده و دشت خونسار دید
بیفکند سر را ز انده نگون
بشد زان سپس لاله واژگون
نام دیگر این گل، "اشک مریم" است که علتش وجود شبنم صبحگاهی است که بر گلبرگهایش می نشیند.
در مناطق مختلف کشور این گل را با نام های خاصی می نامند. در زبان ترکی آذری به آن آغلارگولر یا آقلارگولر گفته می شود. در زبان لری گل قاقاچه و در چهارمحال بختیاری گل بگریو نامیده می شود. در منطقه اورامانات نیز این گل را با نام گل حسن و حسین می شناسند.
محل رویش لاله واژگون در ایران
لاله های واژگون در مناطق بسیاری از کشورمان می رویند. رنگ ها و پراکندگی آنها در هرمنطقه متفاوت است. معروف ترین محل رویش لاله واژگون، دشت کوهرنگ در استان چهار محال بختیاری است. و دیگر دشت های لاله واژگون عبارتند از :
استان اصفهان: فریدون شهر، سمیرم، گلستان کوه، دره بید، دشت افوس
استان ایلام: منطقه مانشت و قلارنگ
استان لرستان: دشت دالانی درشهرستان الیگودرز و ارتفاعات اشترانکوه
استان کرمانشاه:کوههای شاهو در منطقه اورامانات
استان مرکزی: خمین
استان خراسان: خمبی(لاله های زرد رنگ) و گرم(بنفش)
استان کهکیویه و بویر احمد: اردکان
زمان شکفتن لاله واژگون
عمر لاله واژگون کوتاه است و زمان رویش و شکوفایی آن فصل بهار است. هرساله از اواسط یا اواخر فروردین تا آخر اردیبهشت دشت های لاله های واژگون در ارتفاعات و دامنه کوههای زاگرس قابل مشاهده است.
سوالات و نظرات خود را درباره این مطلب با ما به اشتراک بگذارید
عضویت در خبرنامه شیدرخ تراول
مطلب مرتبط و خواندنی امروز:
