انتشار : ۳۱ اردیبهشت , ۱۴۰۰
موزه فرش آذربایجان که اولین موزه فرش جهان به شمار می رود در شهر باکو، پایتخت جمهوری آذربایجان قرار گرفته و تعداد زیادی از فرش ها و قالیچه های آذربایجانی را از زمان باستان تا معاصر با طرح ها، رنگ ها و جنس های گوناگون به نمایش می گذارد. در ادامه با شیدرخ تراول همراه باشید تا این موزه دیدنی را بیشتر بشناسید.
رزرو بلیط و هتل دلخواه خود را از شیدرخ تراول بخواهید.
موزه فرش آذربایجان
باکو پایتخت آذربایجان یکی از شهرهای مقصد گردشگری است که هر ساله پای مسافران زیادی را به خود باز می کند. موزه فرش باکو بعنوان بزرگ ترین مجموعه فرش های جهان با قدمتی بیش از ٥٠ سال، یکی از جاذبه های دیدنی و اصلی این شهر به شمار می رود. وقتی پا به این موزه می گذارید شاهد ١٠١٣٩ شیء مختلف خواهیدبود که تاریخ آذربایجان را در جلوی چشمانتان به نمایش می گذارند. اشیاء این موزه در هفت بخش قابل بازدید هستند. البته اینجا فقط موزه فرش نیست چراکه شما می توانید از ظروف سرامیکی، فلزی، چوبی و زیورآلات نیز دیدن کنید.
افتتاح موزه فرش باکو
از آنجایی که قدمت فرش در کشور آذربایجان بسیار طولانی است و به هزاره دوم قبل از میلاد بر میگردد، ایده ساخت یک موزه برای عرضه جهانی این هنر به وجود آمد. موزه فرش در سال ١٩٧٢ فعالیت خود را به پیشنهاد لطیف کریموف، از استادان برجسته صنعت فرش آغاز نمود. اهمیت هنر فرش در آذبایجان و توجه به آن تا حدی بود که فرش آذربایجان بعنوان میراث ناملموس در یونسکو به ثبت رسید. همین موضوع گردشگران زیادی را به این کشور جذب کرد و باعث شد تا یک سازه با معماری نوین طراحی شود و در قالب یک موزه فرش های بسیاری را به عرصه نمایش در آورد.
معماری موزه فرش باکو
یکی از دلایلی که این موزه را متفاوت و مشهور کرده، نقش هایی است که بر روی نمای لول شده در هر مربع جای گرفته اند و توجه هر گردشگری را به خود جلب می کند تا جایی که امروزه موزه باکو به یکی از نمادهای شهر باکو تبدیل شده است. نمای انحنا دار موزه و ترکیب آن با فرم های گوشه دار به شکل مربع و مستطیل، ظاهر این موزه را زیباتر ساخته. موزه فرش باکو از سه طبقه تشکیل شده است. فرش ها به روی فضای انحنا دار قرار گرفته اند و در قسمت دیگر لباس هایی بر تن مانکن ها در اتاقک های شیشه ای نگهداری می شوند. فضای موزه کاملا سنتی است چراکه رنگ بندی ها با نقوش رنگارنگ فرش ها کاملا مطابقت دارد. خط های سفیدی که بر شیشه های نمای بیرونی موزه دیده می شود تداعی کننده تار و پود فرش هاست. حتی با نگاهی سطحی به معماری موزه می توان این حقیقت را دریافت که سازندگان و معماران، بنا را با توجه به اشیایی که درونش نگهداری می شود طراحی کرده اند.
بخش های مختلف موزه فرش باکو
موزه فرش باکو به هفت بخش مختلف تقسیم شده که شیدرخ تراول هم اکنون به معرفی آنها می پردازد.
بخش اول: بخش اول موزه فرش باکو ٢٣٢٣ تخته فرش را با قدمت و طرح های مختلف در دل خود جای داده است. فرش هایی که از قرن هفدهم تا بیستم میلادی بافته شده اند. فرش های کرک دار که خود تقسیمات متفاوتی دارند شامل فرش کاراباخ، گنجه کازاخ، تبریز و گوبا شیروان می شود. طرح و نقش فرش ها آنچنان گسترده است که تعداد آنها به ٦٠٠ نوع می رسد. قدیمی ترین فرش این قسمت فرشی با طرح اژدها است که قدمت آن را به قرن هفدهم میلادی نسبت می دهند. در این بخش همچنین می توانید شاهد تعداد زیادی از آثار زیبای لطیف کریموف باشید.
بخش دوم: قسمت دوم موزه فرش باکو، فرش هایی را به نمایش می گذارد که هیچ پرز و کرکی ندارند و بهمین خاطر از وزن سبک تری هم برخورداند. این نوع فرش ها بافتی لطیف داشته و هر کدام از آنها با تکنیک خاصی بافته شده اند. فرش های مسطح شامل گلیم، جاجیم، زیلو، قالیچه و... است که بعنوان روانداز و حتی رومیزی استفاده می شوند. از دیگر کاربرد این فرش ها می توان به زیرانداز، پرده، لباس و... اشاره کرد. تعداد آثار این قسمت به ٦٥٧ عدد می رسد که قدمت آنان به قرن هجدهم تا بیستم میلادی بر میگردد. آنچه که این بخش را ویژه می کند، محصولاتی با تزئینات مختلف است. در واقع می توان گفت که همین تنوع در طرح است که کاربری هر کدام از آنها را مشخص می کند.
بخش سوم: بخش سوم موزه فرش باکو محصولاتی را به نمایش می گذارد که از نظر ظاهر شبیه به فرش هستند اما کاربردهای دیگری دارند. این محصولات بسیار سبک هستند و بیشتر آنها با دستان مردم عشایر در جهت رفع نیازهای روزمره خود بافته شده اند. تعداد اشیای بخش سوم به ١٦٣٣ عدد می رسد:
• خورجین: کیفی مخصوص حمل بار که بر پشت چهارپایان گذاشته می شده.
• قشلیق: کیف کوچکی است که به زین اصب وصل می کنند.
• سیجیم: طنابی است که به منظور بستن و محکم کردن بار بافته می شود.
• چوال: کیفی است مختص حمل و نگهداری غلات
• هیبا: کیف کوجک
بخش چهارم: در بخش چهارم موزه فرش باکو می توانید از علاوه بر فرش از ظروف فلزی نیز دیدن کنید. در این بخش ١١٤٩ اثر جای گرفته است که بیشتر آنها لوازم آشپرخانه های قدیمی را به نمایش می گذارند. از کاسه و قابلمه گرفته تا بشقاب و آبگردان و... در این بین می توانید شاهد دو اثر متفاوت باشید که نباید آنها را از دست بدهید! کلاه خود متعلق به قرن شانزدهم و سپری مربوط به قرن هجدهم.
بخش پنجم: قدیمی ترین اثار موزه باکو در بخش پنجم قرار دارند تا جایی که قدمت برخی از آنها به ٤٦٠٠ سال هم می رسد. این آثار متعلق به شهرهای مختلف آذربایجان همچون شماخی، اوغوز، شکی و دیگر شهرهاست.
بخش ششم: بخش ششم موزه فرش باکو در واقع یک موزه مردم شناسی به شمار می رود چراکه در آنجا شاهد ١٢٠٠ اثر خواهید بود که شما را با نوع پوشش زنانه و مردانه آذربایجان آشنا می کند. نوع پوشش ها خود بیانگر طبقات اجتماعی مردم گذشته است. در این بخش همچنین می توانید از وسایلی همچون رومیزی، جانماز، سجاده، کیسه توتون و ... بازدید کنید که هر کدام از آنها سبک زندگی و اعتقادات مردم آذربایجان را نشان می دهد.
بخش هفتم: بخش هفتم موزه فرش باکو به زیورالات و جواهراتی اختصاص دارد که به عصر برنز باز می گردند. جواهراتی همچون پابند، دستبند، گوشواره، گردنبند، چشم زخم و... همچنین چندین شمشیر و خنجر نیز در این بخش به نمایش گذاشته شده اند.
در موزه فرش باکو سخنرانی های عمومی و دوره های مطالعه در مورد فرش و هنر برگزار می شود. اگر به دنبال کتاب هایی در مورد هنر قالی بافی و صنایع دستی آذربایجان هستید می توانید به کتاب فروشی موزه مراجعه کنید. پژوهش ها و خدمات عمومی این موزه هر ساله در حال گسترش است تا جایی که نمایشگاه های دولتی و بین المللی در زمان ها و مناسبت های مختلف سال برپا می شوند و کاتالوگ هایی نیز در مورد فرش چاپ می شوند.
موزه فرش آذربایجان تا کنون برگزار کننده چندین نمایشگاه در مورد هنر فرش و قالی بافی در کشورهایی همچون فرانسه، آلمان، انگلیس، ژاپن و هلند بوده است.
راستی! دومین موزه فرش جهان در تهران قرار دارد.
سوالات و نظرات خود را درباره این مطلب با ما به اشتراک بگذارید.
عضویت در خبرنامه شیدرخ
مطالب ویژه و خواندنی امروز که نباید آنها را از دست داد:
درباره موزه ملی ایران چه می دانید؟
فرش بافی، زیباترین هنر دستی زنان عشایر قشقایی فارس
