انتشار : ۲۶ اردیبهشت , ۱۴۰۰
لباس مردم گیلان یکی از زیباترین و شادترین لباس های محلی ایران است که بوی تاریخی چند هزار ساله می دهد. لباسی با رنگ های متنوع که گویی چکیده ای است از رنگ های عالم طبیعت... اما شاد بودن تنها ویژگی لباس گیلانی نیست. از آنجا که مردم این استان بیشتر در مزارع کشاورزی به سر می برند این لباس طوری طراحی شده تا محافظی باشد برای باد و نور آفتاب. در ادامه با شیدرخ تراول همراه باشید تا این لباس شاد و مفرح را بیشتر بشناسید.
رزرو بلیط و هتل دلخواه خود را از شیدرخ تراول بخواهید.
لباس اقوام ایرانی
در جوامع بشری و بی شک در ایران بزرگ اقوام مختلفی زندگی می کنند که زندگی آنان با طبیعت گره خورده که هنوز هم این پیوند در زندگی عشایری و روستاهای بکر ایران دیده می شود. این شگفتی را در پوشش متنوع و غیر تکراری هر قوم و قبیله ای احساس می شود. موقعیت جغرافیایی و طبیعت هزار رنگ و نقش ایران بزرگ، نقش بسزایی در گسترش و ماندگاری فرهنگ و آداب و رسوم پوشش دارد که خود دنیایی از شگفتی هاست. زیباتر آنکه نقش لباس در اقوام ایرانی، بین رده های سنی و اجتماعی، مرد و زن و حتی استفاده آن در مراسمات شاد و غمگین و جشن ها مفاهیم متفاوت و مختص به خودش را دارد. مفاهیمی که پر از دانایی، هنر، امید، شادی، عشق و امید است تا زندگی جریان پیدا کند... چه زیباست تجربه کردن و خاطره ساختن، دانستن و پوشیدن در سایه این یادگار از گذشتگان این مرز و بوم...
تاریخچه لباس گیلانی
استان گیلان با چهره سرسبز و طبیعت دلربایش قسمت شمالی سرزمین ایران را مزین کرده است. این خطه از کره خاکی شاید ویترینی باشد برای نمایش و خودنمایی طبیعت. استانی پر باران، در همسایگی دریای خزر و رشته کوه های البرز همچون تاجی بر سر ایران. این استان با جمعیت تقریبا دو میلیون و نیم نفری خود، دهمین استان پرجمعیت ایران محسوب می شود. وقتی به این استان زیبا سفر میکنیم نه تنها طبیعت را خوش رنگ و لعاب می بینیم بلکه بر تن زنان و مردان نیز لباس هایی به زیبایی رنگین کمان خودنمایی می کند. این همه تنوع رنگ در لباس گیلانی نمی تواند اتفاقی و یا حتی فقط سلیقه ای باشد. با نگاه به گذشته های دور در می یابیم که لباس هر منطقه با توجه به طبیعت، شرایط جغرافیایی، سبک زندگی و حتی امنینت آن منطقه شکل گرفته. در گذشته در بسیاری از مناطق ایران، خانه ها بوسیله دیواری محصور می شد تا زنان از دید بیگانگان در فضای داخل خانه به سر برند اما خطه شمال ایران تنها جایی است که از دیرباز تا امروز هنوز هم خانه های روستایی بدون مرز و دیوار به چشم می خورند. حتی در نقل قول های گردشگران، زنان این خطه در گذشته صورت هایشان را نمی پوشاندند و چادر فقط برای مراسم مذهبی و یا سفر استفاده می شد.
در طی یافته هایی که در تپه مارلیک رودبار در استان گیلان به دست آمده تزییناتی بر روی دامن، پیراهن و پیشانی بند دیده شده که نشان می دهد لباس های امروزین مردم گیلان برگرفته از طرح همین لباس هاست. تنها چیزی که با گذشت زمان تغییر کرده استفاده از رنگ های صنعتی به جای رنگ های طبیعی و تزیینات یراق دوزی و نواردوزی پیراهن های زنانه است.
لباس گیلانی در جشنواره لباس نیویورک بواسطه شاد بودنش، بهترین لباس محلی دنیا شناخته شد تا آنجا که کریستین برومبرژه، مردم شناس فرانسوی می گوید: " لباس سنتی حاشیه دریای کاسپی بیانگر خلاقیتی بکر است." لباسی با رنگ های متنوع که گویی چکیده ای است از رنگ های عالم طبیعت... اما شاد بودن تنها ویژگی لباس گیلانی نیست. از آنجا که مردم این استان بیشتر در مزارع کشاورزی به سر می برند این لباس طوری طراحی شده تا محافظی باشد برای باد و نور آفتاب. بیایید بیشتر با این لباس فرح بخش آشنا شویم.
در استان گیلان سه نوع لباس محلی دیده میشود: رسوخی، تالشی و قاسم آبادی
لباس مردانه گیلان:
لباس مردانه شامل بلوز، جلیقه، شلوار گشاد، شال کمر و کلاه نمدی است.
جلیقه: که به آن جلقته یا جلقذه هم می گویند برای پاییز و زمستان از جنس شال و برای فصل گرما از پارچه های نازک تر دوخته می شود.
شلوار: شلوار مردانه غرب گیلان که از جنس پشم است دارای دمپای تنگ بوده و معمولا به رنگ های سیاه و شیری و فلفلی دیده میشود و شلار نام دارد. این شلوار امروزه در پاییز و زمستان برای مردان مسن به منظور رفتن به داخل روستا و یا حتی در داخل خانه استفاده می شود.
شلوارهای مردان شرق گیلان که معمولا تیره رنگ است، دمپای آن برای مردان مسن تر لوله ای ساده و برای جوان ترها دکمه دار می باشد.
کت: مردان تالش از کتی به نام چوخا استفاده می کنند که از شال دوخته می شود .این کت که شکلی معمولی دارد دارای یقه برگردان است. در نواحی جلگه ای و شرق گیلان کتی از جنس پشمه چوخا می دوختند.
کلاه مردان خود به چند دسته تقسیم میشود و در غرب و شرق گیلان متفاوت است.
کلاه مردان غرب گیلان:
شال کلاه: از جنس پشم بوده و در فصل سرما استفاده می شود.
کلاه چلگیزی: در نواحی کوهستانی هشتپر استفاده می شود.
کلاه ترکدار یا چهارگوش: از جنس پارچه سفید بوده و در تابستان استفاده می شود.
کلاه عرقچین: از جنس پارچه توری سفید رنگی دوخته می شود و در تابستان به هنگام خواب استفاده می شود.
کلاه مردان شرق گیلان: این کلاه که نمت کلاه نام دارد، از جنس نمد و به شکل تخم مرغی، کوتاه و چهارگوش و به رنگ خردلی روشن بوده و معمولا دامادها در روز عروسی به سر می گذارند.
لباس زنانه گیلان: شامل پیراهن، جلیقه، کت، دامن، شلوار، چادر شب، روسری، لچک و سربند است.
پیراهن: نوعی بالاپوش برای بانوان گیلانی است و در دو طرف دو چاک بلند دارد. این بالاپوش که در رنگ های مختلف و شاد دیده می شود برای تزئین آن از یراق دوزی، چرخ دوزی و نخ های رنگی استفاده میشود.
جلیقه: یکی از واجبات لباس زنانه گیلان است و معمولا به رنگ مشکی دیده می شود. جلیقه که روباز است با داشتن یقه هفت و دو سه جیب در طرفین، جلوه خاصی به پیراهن می دهد.
الجاقبا: این پوشش که جنس آن از مخمل است مناسب برای مناطق کوهستان های شرقی و قاسم آباد بوده است.
شلیته: دامنی است کوتاه و پرچین که "گرد تومان" هم می گویند. دامن یا دراز تومان واژه ای است که در مرکز و شرق گیلان به دامن بلند چین دار گفته می شود.
چادر شب: که امروزه یکی از صنایع دستی استان گیلان محسوب می شود توسط زنان و با نخ های رنگی به شکل چهارخانه می بافند. این پوشش که جزئی از لباس زنان گیلانی است در بعضی روستاها از پارچه چادر نمازی استفاده می کنند. چادر شب هایی که دارای طرح هستند برای جهزیه عروس هم کاربرد دارد. طرح هایی همچون مرد اسب سوار، بز کوهی، قندان، میز، چنگال و ...
روسری و سربند: پوشش سر زنان گیلان دو بخش دارد. آن که در زیر استفاده می شود "لچک" و آن که در رو استفاده می شود "دستمال" نام دارد.
برای کسب اطلاعات تاریخی، فرهنگی، هنری و ... از ایران و جهان به مجله گردشگری شیدرخ مراجعه فرمائید.
سوالات و نظرات خود را درباره این مطلب با ما به اشتراک بگذارید.
عضویت در خبرنامه شیدرخ
