انتشار : ۲۴ آذر , ۱۴۰۱
خرید و سفارش کاشی هفت رنگ و کاشی های اصیل ایرانی
کاشیکاری یکی از هنرهای اصیل ایرانی است و از لحاظ تاریخی پنجمین شیوه اساسی و بنیادی در تزیینات ساختمان ها به شمار می رود. استفاده از این هنر در دوران اسلامی به اوج خود رسید و در تزیین مساجد و ساختمان های مذهبی بسیار رایج شد.
کاشیکاری انواع و اقسام مختلفی دارد و به شیوه های مختلف انجام میگیرد که همه آنها در نوع خود زیبا و چشم نواز هستند. در ادامه این مطلب قصد داریم یکی از زیباترین کاشی های ایران را به شما معرفی کنیم. کاشی هفت رنگ که زینت بخش بسیاری از اماکن تاریخی و مذهبی کشورمان است، پس تا انتها با ما همراه باشید.
شیدرخ حامی هنرمندان ایران زمین
جهت اطلاع از نحوه سفارش کاشی سنتی با ما تماس بگیرید
09174259074
برای رزرو هتل، بلیط و خدمات سفر با کارشناسان شیدرخ تراول در تماس باشید.
07137300496
معرفی کاشی هفت رنگ
کاشی هفت رنگ یکی از معروف ترین و زیباترین انواع کاشی در هنر ایران است. این نوع کاشی چهارگوش است و معمولا اندازه آن 20 در 20 یا 15 در 15 سانتی متر می باشد. هفت رنگ رایج که در این نوع کاشی بکار میرود عبارتند از: سیاه، سفید، لاجوردی، فیروزه ای، زرد، حنایی و قرمز. ترکیب این رنگ ها در کنار هم بسیار زیباست. از این کاشی ها بیشتر در بقعه ها، مساجد و حتی در منازل شخصی نیز استفاده می شود.
تاریخچه کاشی هفت رنگ
پیشینه هنر کاشیکاری در تزیین بنا و ساختمان ها به اواخر هزاره دوم پیش از میلاد برمی گردد و این هنر در ایران سابقه هفت هزار ساله دارد. نخستین کاشی های ایران در دوران باستان در معبد چغازنبیل شوش در خوزستان یافت شده و استفاده از کاشی ها و خشت های لعاب دار در دوران هخامنشیان نیز در تزیین بناها دیده شده اما اوج شکوفایی این هنر بعد از اسلام و از زمان سلجوقیان بوده است.
استفاده از کاشی های لعاب دار ابتدا برای ساخت کتیبه های زیبایی از آیات قران برای مکانهای مذهبی بکار می رفت و رفته رفته در تزیین دیگر مکانها نیز استفاده شد.
اصطلاح کاشی هفت رنگ اولین بار در دربار حکومت ایلخانیان بکار برده شد. کاربرد این نوع کاشی درتاریخ دهه اول قرن هشتم هجری قمری در دوره تیموری رقم خورد و اولین نمونه استفاده از کاشی هفت رنگ در مدرسه بی بی در سمرقند دیده شد . نمونه بعدی کاربرد این نوع کاشی در مزار گوهرشاد، در شهر هرات( افغانستان کنونی) بکار رفته است.
با ظهور صفویه در ایران این هنرجان تازه ای گرفت. شاه عباس که به عمران و آبادی علاقمند بود تقریبا در همه بناهای ساخت او از کاشی هفت رنگ به مقدار زیاد استفاده شده است. در فاصله زمانی دهه اول قرن دهم هجری قمری تا اواخر دهه چهارم قرن دهم هجری قمری بناهایی با معماری و تزیینات منحصربفرد ساخته شد که می توان به مسجد شیخ لطف الله اشاره کرد که در نمای بیرونی و داخلی آن ترکیبی از کاشیهای هفت رنگ و معرق بکاررفته است.
در دوران زندیه کاشیکاری از شکل سنتی و کلاسیک آن فاصله گرفت و صحنه های حماسی از داستان های شاهنامه و داستانهای عاشقانه ای چون شیرین و فرهاد، یوسف و زلیخا بر صفحه کاشی های هفت رنگ شکل گرفت.
در اوایل دوره قاجار در شیراز هنرمندان کاشی ساز با الهام گرفتن از طبیعت کاشی های زیبایی با نقوش گل و برگ می ساختند. همچنین همزمان با تاثیرات فرهنگ و هنر اروپا در ایران در زمان ناصرالدین شاه، طرح های جدیدی با الهام از هنر اروپایی شکل گرفتند و در تزیین مکانها به کار برده شدند.
مراحل ساخت کاشی هفت
مرحله اول: تولید کاشی سفید
برای تولید کاشی خام باید از خاک مناسب عاری از دانه های شن و آهک استفاده کرد زیرا وجود اجزای اضافی در خاک بعد از پخت کاشی در صورت تماس با آب باعث شکستگی و خرد شدن کاشی ها می شوند. خاک باید تا حد مورد نیاز آسیاب شود.
خاک آسیاب شده با 25% آب مخلوط می شود و این مخلوط در قالب های 15 در 15 یا 20 در 20 سانتی متری و تا ضخامت 15 تا 20 میلی متر در دستگاه پرس فشرده می شوند.
سپس خشت خام اولیه در گرمکن خشک می شود و خشت های خشک شده را در کوره خام پز با دمای 800 درجه سانتی گراد به مدت 3 ساعت تحت عملیات پخت قرار می دهند و بعد از 24 ساعت آنها را از کوره خارج می کنند.
سپس باید آنها را لعاب دهند، لعاب سفید شامل اکسید سلیسیم، اکسید سرب، اکسید قلع و کائولن آسیاب شده است، این لعاب به ضخامت 1/5 میلیمتر بر روی کاشی اعمال می شود و دو مرتبه به کوره لعاب پزی انتقال داده می شود. عملیات پخت به مدت 5 ساعت در دمای 950 درجه سانتی گراد انجام می گیرد و حاصل آن کاشی سفید پخته شده است که آماده اعمال رنگ و نقش و نگار است.
مرحله دوم: ترسیم نقوش کاشی هفت رنگ
طراحی نقوش بر اساس ابعاد اصلی توسط استاد طراح انجام می شود و از طرح اصلی چند کپی تهیه می شود تا در مراحل بعدی از آنها استفاده شود. طرح آماده شده با استفاده از سوزن ریز، سوزن کاری می شود. فاصله سوزن ها نباید از یک میلیمتر بیشتر باشد.
سپس طرح سوزن کاری شده را روی کاشی قرار می دهند و با کیسه حاوی ذغال روی کاغذ سوراخ شده می مالند که به این کار اصطلاحا گرده کاری می گویند که باعث انتقال طرح به روی کاشی می شود.
استادکار روی این گرده ها را با قلم بسیار ظریف، قلم گیری می کند. ماده ای که قلم گیری با آن انجام میگیرد مغن است که شامل اکسید منگنز،اکسید سیلیسیم و موادی با چسبندگی جزیی است.
بعد از اتمام قلم گیری، مراحل رنگ آمیزی آغاز می شود. استادکار بر اساس کلیت طرح و موضوع موردنیاز، رنگ ها را انتخاب می کند. موادی که برای رنگ ها استفاده می شود، معدود و عمدتا از اکسیدهای فلزی چون اکسید سرب، آلومینیوم،کبالت، مس، آهن، طلا و... گرفته می شوند.
برای ساخت رنگ، رنگدانه و پایه رنگ آسیاب شده را با آب و کتیرا مخلوط میکنند و سپس این رنگ با قلم دست ساز بر روی کاشی اعمال می شود.
پس از خشک شدن کامل رنگ ها بر روی سطح کاشی، کدگذاری بر پشت کاشی ها انجام می شود و سپس کاشی ها را به مدت 2 ساعت در کوره با دمای 850 درجه سانتی گراد قرار می دهند و پس از 24 ساعت کاشی ها را بیرون می آورند. این کاشی ها اکنون آماده نصب هستند.
کاشی هفت رنگ شیراز
از تفاوت های کاشی شیراز با سایر کاشی های هفت رنگ کیفیت و ترکیبات خاص لعاب واستفاده زیاد از نقش گل و مرغ است. در کاشی های شیراز بیشتر از رنگ های شاد و روشن همچون صورتی، زرد و سفید استفاده می شود. از بهترین نمونه کاشی هفت رنگ در شیراز می توان به کاشیکاری مسجد نصیرالملک اشاره کرد که به دلیل استفاده زیاد از رنگ صورتی در کاشیها، به مسجد صورتی نیز معروف است. از سایر بناهای تاریخی شیراز که با کاشی هفت رنگ تزیین شده اند، می توان مسجد وکیل، عمارت نارنجستان قوام و باغ عفیف آباد را نام برد. کاشی های هفت رنگ شیراز از کیفیت بالایی برخوردار هستند وبه استان های دیگر و کشورهای حاشیه خلبج فارس نیز صادر می شوند. نقش های اصلی این کاشی ها، طرح های اسلیمی و موضوعات ملی و مذهبی است.
برای کسب اطلاعات تاریخی، فرهنگی، هنری و ...از ایران و جهان به بخش مجله گردشگری شیدرخ تراول مراجعه فرمایید.
سوالات و نظرات خود را درباره این مطلب با ما به اشتراک بگذارید
عضویت در خبرنامه شیدرخ تراول
