انتشار : ۰۹ شهریور , ۱۴۰۰
مدرسه ضیائیه یکی دیگر از آثار تاریخی یزد است که نام دیگر آن زندان اسکندر می باشد. تولد این بنا را می توان در قرن هفتم هجری و در سال ٦٣١ هجری قمری جستجو کرد. مدرسه ضیائیه در محله فهادان شهر یزد واقع شده و از حیث معماری بسیار زیبایی که دارد نظر هر گردشگری را به خود جلب می کند. حتما این سوال برای شما هم پیش آمده که نام های مدرسه و زندان که بر این بنا گداشته اند چه ربطی به هم دارند! پس در ادامه با شیدرخ تراول همراه شوید تا به هر آنچه در ذهنتان است دست یابید. با شناخت این بنای تاریخی می توانید آن را در برنامه سفرتان به یزد بگنجانید و از زیبایی هایش لذت ببرید پس هر گاه که قصد سفر به این شهر کویری را کردید با شرکت گردشگری شیدرخ فراز پارسیان سیر تماس بگیرید تا با بهره مندی از تمامی خدمات گردشگری، سفری راحت و ایمن را تجربه کنید. خدماتی همچون رزرو هتل و بلیط، لیدر لوکال و تخصصی، ترانسفر ایمن، بومگردی و رستوران هایی با غذاهای محلی و... با شیدرخ همسفر یزد شوید و بهترین های سفر را تجربه کنید...
تاریخچه مدرسه ضیائیه(زندان اسکندر)
روایات و ابهامات زیادی در مورد تاریخچه مدرسه ضیائیه وجود دارد. این بنا که حدود هشت قرن از عمرش می گذرد به زندان اسکندر هم شناخته می شود. از آن جهت این اسم را بر آن نهاده اند که گفته می شود این بنا در زمان اسکندر مقدونی ساخته و بعنوان زندان استفاده شد. حتی تا مدت ها این بنا هنوز کابری خودش را حفظ کرد اما با گذشت زمان و ماجراهایی که بر آن گذشت این زندان که محل محبوس کردن زندانیان بود تبدیل به مکانی برای تحصیل علم و دانش شد.
با وجود روایات بسیاری که در رابطه با این بنا وجود دارد یکی از بقیه منطقی تر است. این روایت حاکی از آن است که چون گروهی از تبعیدیان اسکندر به یزد آمدند عواملی موجبات ساخت این زندان را فراهم ساختند از جمله ویژگی های جغرافیایی، دوردستی، سختی راه یافتن به یزد و دوری آن از مراکز پر رفت و آمد در گذشته های دور.
روایت دیگر می گوید که زندان اسکندر توسط عارفی مشهور به نام ضیاءالدین حسین رضی در سال ٦٣١ هجری قمری بنا و سپس توسط پسران وی، مجدالدین حسن و شرف الدین علی در سال ٧٠٥ هجری قمری بازسازی و تکمیل شد. هرچند این احتمال این وجود دارد که زندان اسکندر باقی مانده یکی از خانه های خاندان رضی و گنبد باقیمانده از بقعه و قبور آن ها بوده باشد.
مدرسه ضیائیه با شماره ٧٧٠ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
معماری مدرسه ضیائیه
معماری مدرسه ضیائیه که به سبک آذری است در کنار سادگی از زیبایی منحصر بفردی برخوردار بوده که همانند آینه تجلی گر هنر دستان سازندگان آن است. سبک آذری که منسوب به آذربایجان است پس از ورود اسلام به ایران و در زمان حکومت ایلخانان بسیار رواج یافت.
تحقیقات نشان می دهد که ساخت مدرسه ضیائیه در دو مرحله صورت گرفته است:
مرحله اول: در زمان حمله مغولان گنبدخانه قدیمی برای آرامگاه ساخته شد و در آن زمان مدرسه ای در کار نبوده.
مرحله دوم: در اوایا قرن هشتم هجری قمری یعنی حدود ٢٠٠ سال بعد، مدرسه ای در کنار آن توسط نوه سازنده نخست گنبد ساخته می شود و سپس درگاهی از مدرسه به گنبدخانه باز می شود.
به هنگام بازدید از این اثر تاریخی، با بنایی کاملا ساده با یک درب ساده مواجه می شود و پس از ورود نیز این سادگی همچنان در معماری بنا احساس می شود چراکه اثری از تزئینات یا کاشیکاری در آن دیده نمی شود. تنها چیزی که به چشم می خورد خشت خام است و بس. البته باید گفت شاید عاملی که باعث استقامت و ماندگاری این بنا تا به امروز شده استفاده از همین خشت خام بوده است.
قسمت های مهم بنا
شاید هم اکنون به این فکر می کنید که این بنا چیز خاصی برای دیدن ندارد اما بهتر است بدانید که تمام آثار تاریخی گنجینه ای از هنر، فرهنگ، معماری و حتی اعتقادات خاص آن دوره هستند. مدرسه ضیائیه نیز به نوبه خود دارای جاذبه هایی است که هم اکنون به آن می پردازیم.
گنبد و گنبدخانه: مهم ترین قسمت این بنا که بیشتر از همه در چشم انسان خودنمایی می کند گنبدی است که ١٨ متر ارتفاع دارد. ساخت اولیه این گنبد با خشت صورت گرفته اما امروزه بخاطر مرمت های انجام شده، در قسمت هایی از آن شاهد وجود آجر هستیم. این گنبد دارای تزئینات زیبای گچبری و نقاشی با آبرنگ طلایی و لاجوردی است که هم اکنون تنها قسمتی از آنها به خوبی دیده می شود. علاوه بر خود گنبد، فضای زیرین آن که گنبدخانه نامیده می شود نیز به نوبه خود دیدنی است. هرچند که به این قسمت آسیب های زیادی وارد شده و حتی کتیبه های آن نیز از بین رفته اند اما در آنجا موزه ای کوچک برپا شده که کتبه ها و سنگ قبرهای را به نمایش می گذارد.
حیاط: حیاط این بنا دارای رواق های است که انسان را تابش مستقیم نور آفتاب و یا بارش آفتاب حفظ می کند. در وسط این حیاط چاهی نیز دیده می شود که عمق آن به ٨.٢ می رسد و در انتهای آن سردابی با عمق ٥ وجود دارد که دارای ٣٨ پله است. در کف سرداب حوضچه ای به چشم می خورد که احتمالا از بقایای عمارت اولیه مدرسه ضیائیه بوده. وجود سرداب و حوضچه باعث فراهم کردن آب ساکنین مدرسه می شد.
اتاق بادگیر: این بنا نیز هماند دیگر بناهای یزد، بخاطر اقلیم گرم و خشک دارای بادگیر است که آن را می توانید در اتاقی که در گوشه حیاط وجود دارد ببینید. با رفتن به این اتاق و ایستادن زیر بادگیر می توانید از خنکای نسیم لذت ببرید حتی در تابستان...
با وجود نقل قول ها و روایات زیادی که در خصوص مدرسه ضیائیه یا زندان اسکندر وجود دارد بهتر است که خودتان به یزد سفر کنید و این بنای تاریخی را از نزدیک ببینید چراکه گاهی انسان با دیدن خودش متوجه حقایقی می شود که با شنیدن ممکن نیست. برای سفر به شهر کویری یزد، شهر بادگیرها و قنات ها با شیدرخ تراول همسفر شوید و یزد را به گونه ای دیگر ببینید...
سوالات و نظرات خود را درباره این مطلب با ما به اشتراک بگذارید.
عضویت در خبرنامه شیدرخ
مطالب مرتبط و خواندنی امروز:
