انتشار : ۰۳ فروردین , ۱۴۰۱
باغ دولت آباد که در یزد، این شهر خشتی واقع شده یکی از ٩ باغ ایرانی است که در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده. این رتبه نه از حیث باغ بودن، بلکه بخاطر داشتن بلندترین بادگیر خشتی دنیاست! این باغ با درختان سر به فلک کشیده و صدای دلنواز آب گزینه مناسبی است برای استراحت روح و جان. در ادامه با شیدرخ تراول همراه باشید تا از تاریخ و جذابیت های این باغ بیشتر بدانید. مطمئنا با شناخت باغ دولت آباد در سفر به یزد، آن را جزو برنامه سفر خود قرار خواهید داد. هرگاه که قصد سفر به یزد یا شرکت در تور یزد کردید با کارشناسان تور شیدرخ تماس بگیرید و تمام دغدغه های سفرتان را به ما بسپارید. ما آماده ایم تا با ارائه تمامی خدمات سفر از جمله رزرو هتل و بلیط، ترانسفر ایمن، راهنمای تخصصی و لوکال، رستوران و بومگردی هایی با غذاهای سنتی و... سفری راحت و لذتبخش را برای شما رقم بزنیم. سلایق و علایق شما اولویت ماست...
رزرو بلیط و هتل دلخواه خود را از ما بخواهید.
تاریخچه باغ دولت آباد
این باغ زیبا و کهن توسط شخصی به نام محمدتقی خان بافقی در سال ١١٦٠ ه.ق یعنی اواخر دوره افشاریه ساخته شد. وی سرسلسله خاندان خوانین یزد بود به همین دلیل به خان بزرگ معروف بود. مرحوم محمدتقی خان برای آبادانی این باغ بسیار کوشید مثلا با احداث قناتی به طول ٦٥ کیلومتر، ظاب را از مهریز به یزد و سپس به باغ دولت آباد رسانید و در نهایت دارالحکومه خود را بنا کرد. دور دوره بعد این باغ بعنوان محل اقامت حاکم وقت و معاصر با شاهرخ میرزا و کریم خان زند مورد استفاده قرار گرفت.
معماری باغ دولت آباد
معماری و ساخت باغ با دقت و ظرافت خاصی طراحی شده است و در واقع از نظر عملکرد باغی سکونتگاهی-حکومتی محسوب می شده است. بدین گونه که از دو بخش اصلی بیرونی و اندرونی تشکیل شده است:
باغ اندرونی: بنایی که امروزه ما از آن دیدن می کنیم و لذت می بریم همان اندرونی است یعنی جایی که حاکم وقت و خانواده اش در آن زندگی می کردند. اندرونی باغ شامل ساختمان هشتی(بادگیر تابستانه)، حرمسرا، بهشت آیین، مطبخ، برج دیده بانی، آب انبار خصوصی و اصطبل.
باغ بیرونی: بخش بیرونی باغ جایی بوده که کاروان ها در آن توقف میکردند و تشریفات حکومتی و مراسم ورزشی در آن برگزار می شده است. این بخش شامل جلوخان و سردر، تالار آیینه، عمارت تهرانی، دو بازارچه و آب انبار عمومی می شود.
قسمت های مختلف اندرونی
ساختمان هشتی(تابستانه): مهم ترین ساختمان هشتی آن است که در انتهای محور اصلی باغ قرار گرفته. این ساختمان دارای دو طبقه است و شبیه به یک هشت ضلعی است. این هشتی با سه شاهنشین با درهای مشبک، اتاقک بادگیر، دو اتاق پستو و حوضخانه ای با سنگ مرمر جلوه ای ویژه به این باغ زیبا داده است. در سقف این بنا می توان هنر کاربندی را مشاهده کرد که یادگاری است از دستان هنرمند استاد حاجی علی اکبر آخوند. همچنین استفاده از در ارسی، شیشه های رنگی که نور خورشید را در پس خود به رقص در می آورند زیبایی بنا را دوچندان می کند. در طبقه بالایی عمارت یک تالار و ایوان وجود دارد که از آنجا می توان چشم انداز فوق العاده ای از باغ را رصد کرد.
بادگیر باغ دولت آباد: آنچه که باغ دولت آباد را از بقیه باغ های ایران و حتی جهان متمایز می کند بادگیر مرتفع آن است که با داشتن ارتفاع ٨/٣٣ متر توانسته رکورد بلندترین بادگیرهای دنیا را بشکند و نام خود را در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت برساند. یکی دیگر از شاخصه های این بادگیر، هشت ضلعی بودن آن است چراکه این ویژگی باعث هدایت باد از هر سمت به درون بنا می شود. همچنین حوضی که در زیر این بادگیر قرار دارد باعث برخورد باد با سطح آب و در نتیجه خنک شدن فضا می شود. در نتیجه هوای خنکی که از تلفیق باد و آب حاصل می شود، به قسمت های شاه نشین و تالارها راه می یابد و فضا را در تابستان دلنشین و مطبوع می کمد. به همین دلیل است که به این بنا، ساختمان تابستانه گفته می شود.
تالار طنبی: این تالار در سمت غربی عمارت هشتی قرار گرفته و بادگیری مربع شکل دارد. در دو طرف آن، تالار ها، شبستان ها و صفه هایی دیده می شوند که از طریق درها و روزنه ها به تلار طنبی راه می یابند. این تالار دارای زیرزمین عمیقی است که به وسیله دو پله به باغ می رسد.
بهشت آیین یا ساختمان زمستانه: از آنجایی که این بنا رو به جنوب و تابش خورشید ساخته شده ساختمان و محل اقامت زمستانه خانواده محسوب میشده. این بنا دقیقا مقابل هشتی قرار گرفته و در واقع مرز بین اندرونی و بیرونی بوده است به طوریکه یک سوی آن به طرف اندرونی و یک سوی آن به طرف بیرونی قرار دارد.
مصالح به کار رفته در باغ دولت آباد
شاخص ترین مصالح به کار رفته در باغ دولت آباد را می توان سنگ مرمر دانست. چیزی که جالب و بحث برانگیز به نظر می رسد این است که با وجود اینکه یزد، خود دارای سنگ مرمر خاص و مرغوبی است اما سنگ مرمر بکار رفته در این باغ را از مراغه به آن آورده اند!
قنات باغ دولت آباد
قنات تاریخی باغ دولت آباد بیش از ٢٠٠ سال قدمت دارد و از احداث پنج رشته قنات تشکیل شده است. به جرات می توان گفت با کمک این قنات، باغ دولت آباد به آبادی و زیبایی رسید. قناتی که بیش از ٦٠ کیلومتر طول دارد و یکی از مهم ترین و طولانی ترین قنات های یزد به شمار می رود. این قنات که از ارتفاعات مهریز سرچشمه میگرفت، پس از آب رسانی به اراضی مهریز و به کار انداختن چند آسیاب آبی به یزد می رسید. آب این قنات پس از سیراب کردن درختان باغ دولت آباد، راهی زمین های کشاورزی اطراف می شد. ذکر این نکته اینجا ضروری است که امروزه اثری از آب این قنات نیست و باغ دولت آباد توسط چند چاه نیمه عمیق آبیاری می شود.
باید راهی یزد شد و حال و هوای این باغ زیبا را از نزدیک تجربه کرد. سفر به یزد یعنی سفر به تاریخ و معماری. سفر به آب انبارها، بادگیرها، کوچه های آشتی کنان و... با شیدرخ همسفر شوید و جاذبه های این شهر باستانی را با نگاهی متفاوت بنگرید. از جاذبه های شناخته شده و معروف خود یزد گرفته تا روستاهای اطراف! با ما تماس بگیرید...
سوالات و نظرات خود را درباره این مطلب با ما به اشتراک بگذارید.
