تخت جمشید ،رازهای ناگفته ،پنه لوپه، زن غمگین یونانی در ایران
پنه لوپه زن غمگین یونانی در ایران
تور تخت جمشید با شیدرخ تراول
آیا اسم زنی به نام پنه لوپه، نماد عشقی جاودان را شنیده اید؟ براستی که چطور مجسمه پنه لوپه به قلب بزرگترین امپراطوری ایران آورده شد؟ چرا تندیس شکسته شده بود؟
با شیدرخ تراول همراه شوید برای مرور و دانستن رازی جالب از داستانهای هزار تویی از تاریخ این دنیای پایان ناپذیر درعمق دنیای باستان... پس همراه شویم برای دانستن راز این زن!
تمام رازهای داستان پنه لوپه با پیدا شدن تندیس زنی که در سال 1945 ميلادي، توسط باستان‌شناسان مؤسسه شرق‌شناسي شيكاگو یعنی تیم اریک اشمیت باستان شناس کار بلد در تخت جمشيد کشف شد. او در شروع کشف نمی دانست این مجسمه آسیب دیده بی سر کیست که ساختار تندیس به سبک یونانی دارد، چرا در تخت جمشید و در ایران!؟ همین موضوع باعث کنجکاوی و رمز گشایی این رموز شد.
ولی به راستی این زن چه کسی بوده؟ این سوال در ذهن محققان و باستان شناسان زیادی بود. اما دانش و یافته های دنياي علم و باستان‌شناسي به خوبي از پس حل برخي معماهاي تاريخي برمي‌آيد؛ از جمله الگا پالاگيا، استاد باستان‌شناسي كلاسيك دانشگاه باستان‌شناسي آتن در مقاله‌اي علمي به يافته‌هاي جالبي درباره اين مجسمه اشاره مي‌كند. (مقاله E.khosravani)
شیدرخ تراول مجری تخصصی تور تخت جمشید و نقش رستم و پاسارگاد
تور ارزان شیراز شیدرخ
قبل از اینکه در مورد داستان زندگی پنه لوپه و دلیل آمدن تندیس آن به ایران در ۲۵۰۰سال پیش بپردازیم، با گزارشی از کشف مجسمه پنه لوپه، که خالی از هیجان نیست آشنا شوید. این کاوش که حدود 70 سال پيش توسط باستان‌شناسان و محققان مؤسسه شرق‌شناسي دانشگاه شيكاگوي آمريكا انجام شد، باعث کشف این اثر جالب باستاني در لايه‌هاي زيرين قلب امپراتوري ايران باستان گردید. اين كشف بزرگ چيزي نبود جز تكه‌هاي مجسمه بزرگ زني يوناني كه در سه نقطه مختلف از محوطه تخت جمشيد مدفون شده بود.
نيم تنه بدون سر آن در راهروي 31 محوطه تخت جمشيد و دست راست در هم شكسته آن در تالار 38 آن كشف شد. اين شواهد، حادثه تلخ تخريب گسترده تخت جمشيد به دست اسكندر مقدوني در بهار سال 330 پيش از ميلاد را يادآوري مي‌كرد. اسكندر پيش از به آتش كشيدن تخت جمشيد تمام طلاهاي موجود در خزانه‌هاي آن را خالي كرد و سپس به ارتش خود اجازه داد تا باقي دارايي‌هاي موجود در خزانه‌هاي تخت جمشيد را غارت كنند. بنابر گزارش‌هاي تاريخي سربازان اسكندر با تبر به جان آثار ارزشمند هنري تخت جمشيد افتادند، گلدان‌هاي گرانبها را شكستند و...
آنها فقط قصد تخریب این بنای جهان، اولین سازمان ملل را نداشتند بلکه قصد تخریب فرهنگ، آداب، منش، صلح و انسانیت را هم داشتند! پس به دستور اسکندر، تمام مجسمه هایی که بعنوان نماد برای درک و احترام بیشتر به ملل تابع ساخته شده بود را خرد و نابود كردند و هر تكه را كه دوست داشتند با خود بردند.
اين موضوع نشان مي‌دهد كه چرا باقي تكه‌هاي مجسمه زن معروف يوناني معروف به پنه لوپه هيچ‌گاه پيدا نشد. آیا دیدن تندیس این زن در قلب امپراطوری ایران، باعث حقارت اسکندر و یاران او شد که تاب تحمل سالم بودن این اثر را نداشتند؟
چند احتمال را میتوان بیان کرد. بنا بر نوشته های قدیمی اسکندر مقدونی سر تندیس های مهم را متلاشی میکرد همانند دروازه ملل در پرسپولیس. آیا احتمالاً يكي از سربازان اسكندر به عنوان سوغات آن را با خود به سرزمينش برده بوده؟ آیا عقده و تنفر یک شخص یونانی باعث تخریب عمد شده بوده؟
ولی جالب است كه حتی منشأ يوناني اين مجسمه نيز نتوانست در آن زمان آن را از چنگال تخريب اسكندر مصون بدارد چرا که انسانهای کوچک و حقیر در طول تاریخ، دشمن هر چیزی هستند که نمادی از عشق و صلح باشد و از آنجایی که تاب و تحمل ماندگاری آنان را ندارند چاره ای جز ویرانه کردن و تخریب آنان پیدا نمی کنند. این یک اصل همیشگی بوده و هست...( مقاله: E.khosravani)
چرا در ایران
اينكه مجسمه پنه لوپه در خزانه حكومت هخامنشي چه مي كرده هم در نوع خودش جالب و سؤال برانگيز است. آيا اين مجسمه يوناني يك هديه بوده يا حاصل جنگ و غارتگري؟ اين سؤال براي مدت‌هاي مديد، ذهن باستان شناسان را مشغول كرده بود اما بالاخره شواهد تاريخي نشان داد كه به احتمال زياد اين مجسمه يوناني، هديه صلح يونانيان باستان به سلسله هخامنشي بوده است.
ظاهراً در سال 324 پيش از ميلاد، اسكندر بار ديگر به تخت جمشيد و پرسپوليس باز مي‌گردد اما در آن زمان از كاري كه چند سال پيش در قبال پايتخت ايران انجام داده شديداً دچار حس پشيماني مي‌شود. چند وقت بعد، هنگامي كه سفراي چند شهر يوناني به ديدار او در بابل مي‌روند، اسكندر با تصميمي همه را غافلگير مي‌كند.
او قول بازگشت شماري از مجسمه‌هايي را مي‌دهد كه جزو غنايم جنگي داريوش اول و خشايارشاه هخامنشي در حمله به ايونيا (پارسي باستان: يئونا ) و يونان در سال‌هاي 490 و 480 پيش از ميلاد بوده است.
جالب است که یکی از همین مجسمه ها که از جنس برنز است در سال ۴۹۳ قبل از میلاد در تلافی یک شورش بر علیه هخامنشیان از شهر ایونیه به ایران آورده شد..
سه مجسمه ديگر هم آثاري بودند كه هخامنشي‌ها در حمله خود به آتن در سال 479 پيش از ميلاد، آنها را غنيمت گرفته بودند. اين مجسمه‌ها در مراكز مختلف قلمروي پادشاهي ايران اعم از سارد، هگمتانه، شوش، پاسارگاد، بابل و پرسپوليس توزيع شدند. مشخص نيست كه آيا در معرض نمايش عمومي قرار گرفتند يا خير. ادامه داستان را با شیدرخ تراول دنبال کنید...
مجسمه پنه لوپه كه در تخت جمشيد كشف شد نمونه‌هاي تاريخي مشابهي دارد كه اكنون در ايتاليا نگهداري مي‌شوند. نيم تنه اين مجسمه در وضعيت نشسته است، پاها روي هم افتاده و سر اندكي به سمت پايين خم است (هر چند سر اين مجسمه كشف نشده است) سر مجسمه شنلي است كه تا پايين آمده است. در مجسمه‌اي كه از تخت جمشيد كشف شد سر و گردن به همراه دو ساعد، دست چپ و پاها و نيز بخش‌هاي زيادي از صندلي تخريب شده است.
روي دست راست تخريب شده او احتمالاً شياري بوده كه تا كف دست امتداد داشته و اين يعني اينكه مجسمه پنه لوپه در دست راست خود يك شئ فلزي ميله مانند را حمل مي‌كرده است. حالا چه در مجسمه واقع در موزه ملي و چه مجسمه‌هاي مشابه آن در ايتاليا كه به خواهران پنه لوژه معروفند اثري از اين ميله فلزي نيست.
تور شکم گردی شیدرخ
مجسمه پنه لوپه احتمالاً به ياد پنه لوپه غمگين و داغدار داستان معروف « اوديسه » هومر ساخته شده بود. پنه لوپه در انتظار همسرش اوديسئوس يا همان اوديسه، جنگاور دلاور يونان باستان ساليان سال غمگين بود تا آنجا كه به پنه لوپه غمگين شهرت يافت. احتمالاً او شخصيتي محبوب در عصر باستان بوده است چرا كه اين شخصيت اسطوره‌اي، الهام‌بخش ساخت مجسمه‌هاي زيادي در هزاران سال پيش شده بود؛ از جمله نمونه‌هاي مشابهي كه هم اكنون در موزه ايتاليا نگهداري مي‌شوند.
كشف اين مجسمه در تخت جمشيد بر شكل‌گيري بحث‌هاي بي‌پاياني درباره منشأ و قدمت اين مجسمه و ارتباطش با سه مجسمه مشابه دامن زد؛ اما مجسمه‌هاي مشابه ايتاليايي از نظر اصالت و منشأ با پنه لوپه تخت جمشيد متفاوت بوده‌اند كه توانستند تا دوره امپراتوري رم باستان از گزند تخريب جان سالم به در ببرند. كارشناسان، در مورد قدمت پنه لوپه تخت جمشيد اختلاف نظر دارند. بعضی آن را كپي سنگ مرمر از يك مجسمه باستاني برنزي يا نسخه دوم و اصل يك مجسمه سنگ میدانند اما پنه لوپه نیز مانند بسیاری از شخصیت‌های برجسته دارای اهمیت و هویتی بوده که در زمان‌های مختلف از آن ساخته شده است.
تفاوت ابعاد و اندازه این چهار مجسمه نیز حکایت از تفاوت آنها و در واقع کپی نبودنشان دارد. نمونه ایرانی به احتمال زیاد قدیمی‌ترین نمونه از این تندیس است ولی در کل هيچ اتفاق نظري درباره قدمت دقيق آن وجود ندارد. اكثر محققان بر اين تصور هستند كه اين مجسمه سنگ مرمر متعلق به سال‌هاي 450 تا 460 پيش از ميلاد است.
پنه‌لوپه تخت جمشید حدود 85 سانتیمتر ارتفاع دارد و یکی از پنه‌لوپه‌های واتیکان با حدود 90 سانتیمتر ارتفاع در منطقه وبه آپیا ویگنا بیسان سباستیانو نزدیک مقبره کلودیا سمنه رم کشف شده و دیگر مجسمه واتیکان حدود 115 سانتیمتر ارتفاع داشته و زمان ساخت آن به اوایل امپراطوری رم می‌رسد و سومین مجسمه که حدود 60 سانتیمتر ارتفاع دارد، در اسکوئیلین اطراف کلیسای سنت اوسه دی ودر ناحیه هورتی توریانی در رم کشف شده است.( مقاله: E.khosravani)
داستان زندگی پنه لوپه
برای آنان که عشق، انتظار و دلتنگی های عاشقانه را تجربه کردند و از دشمنی حسودان به عشق خود دور نبودند فرقی ندارد که این داستان راست یاشد یا یک افسانه! هر چه هست داستان عشق هست و لذت انتظار و امید در راه عشق... پس با شیدرخ تراول همراه شوید و بشنوید داستان عشق را:
پنه لوپه نام یکی از زنان اساطیری یونانی است که نامش در کتاب ایلیاد و اودیسه هومر و دیگر آثار نویسندگان یونانی آمده است. علاقه به این چهره اساطیری تا بدان اندازه بود که اعیان و اشراف رومی و یونانی تندیس‌هایی از او را در خانه‌های خود برمی‌افراشتند و از همه مهم‌تر، معابد این سرزمین‌ها به مجسمه این بانوی اساطیری مزین بوده است.
او در جوانی به دلیل زیبایی، متانت و بخشندگیش خواستگاران زیادی داشت. اشراف و افسران جنگجو برای ازدواج با پنه لوپه در کشمکش و جدال بودند. پدرش برای جلوگیری از دعوا و کشمکش، مسابقه‌ای ترتیب داد تا برنده آن را به دامادی انتخاب کند. در این مسابقه جوانی که نامش اودیسه بود، سرافراز بیرون آمد و با پنه لوپه ازدواج کرد.
اودیسه در جنگ تروآ، با آشیل همراه شد که این جنگ خود داستانی دارد و اکنون مجال نقل آن نیست ولی طی ۲۰سال غیبت اودیسه هنگام جنگ تروا، پنه‌لوپه با وجود خواستگاران بسیار زیاد، به او وفادار ماند.
او خواستگاران خود را هر بار با زیرکی از خود ناامید میکرد. یکی از حیله‌های معروف او این بود که شروع به بافتن کفن اودوسئوس کرد و به خواستگارانش وعده داد هنگامی تصمیم به ازدواج خواهد گرفت که بافتن این پارچه پایان یابد. این درحالی بود که پارچه هیچ‌گاه پایان نمی‌یافت، زیرا او هر شب هرچه را بافته بود می‌شکافت.
این حیله، ۳سال خواستگاران را از او دور نگاه داشت. پس از فاش شدن حیله‌اش، قرار گذاشت با کسی که بتواند کمان اودیسه را خم کند ازدواج کند. در همین زمان اودیسه با لباس مبدل به خانه‌اش بازگشت. شرط را برد و تمامی خواستگاران را با همکاری پسرش تلماخوس کشت. پنه‌لوپه را نماد وفاداری زناشویی میدانند.
جالب است که با درخواست دولت ایتالیا و همکاری ایران، نمایشگاهی در این دو کشور با پنولپه هایی که از مدل ایرانی در طول تاریخ ساخته شده بود و پنه لوپه ای که در ایران وجود داشت برگزار گردید.
این روایت جالبی از کشف و داستان زیبایی از عشقی ابدی و جاودانه بود که شیدرخ تراول برای شما همراهان همیشگی نقل کرد. تقدیم به تمام عاشقان وفادار و ابدی...مقاله اسماعیل خسروانی
ما بهترین ندیده ها و نشنیدها را آشکار میکنیم...! با ما همسفر شوید در تور تخصصی پرسپولیس و دیدن محل کشف تندیس پنه لوپه و صدها اثر صلح و زیبایی هخامنشیان در طول ۲۵۰۰ سال پیش... با ما واقیعت و لذت و هیجان را تجربه کنید .
تور لحظه آخری شیدرخ
شیدرخ تراول مجری تورهای تخصصی
نظرات و سوالات خود را درباره این مطلب با ما به اشتراک بگذارید. (مقاله: E.khosravani)
عضویت در خبرنامه شیدرخ
